آنچه در مورد آزمون ارتقاء دستیاری باید بدانیم

یکی از دغدغه های دستیاران (رزیدنت های) رشته های مختلف علوم پزشکی، شرکت در آزمونهای ارتقاء است. این آزمون، دانش نظری و مهارت بالینی دستیاران را در دوره 4 یا 5 ساله کسب تخصص، ارزیابی می نماید.

ساختار آزمون ارتقاء دستیاری چگونه است؟

آزمون ارتقا دستیاری شامل دو بخش ارزیابی درون بخشی ( آزمون های درون دانشگاهی) و آزمون کتبی است. ارزیابی درون بخشی با 150 نمره از سوی گروه‌های آموزشی که دستیار در آن مشغول به تحصیل است انجام می‌شود و آزمون کتبی با 150 نمره، در 2 مرحله برگزار می گردد. یک مرحله در طول دوره برگزار می شود که کتبی دوره ای نام دارد و یک کتبی سالیانه که توسط دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی برگزار می گردد.

کسانیکه حداقل نمره لازم از ارزشیابی درون بخشی را کسب کرده باشند، به امتحان کتبی آزمون ارتقاء معرفی می گردند و نتیجه نهایی آزمون ارتقاء دستیاری، توسط دانشگاه های علوم پزشکی اعلام می گردد. مجموع نمره های آزمون ارتقاء دستیاری برابر 300 است که همان طور که توضیح داده شد، 50 درصد به ارزیابی درون بخشی و 50 درصد به امتحان کتبی اختصاص دارد. هر دستیار برای ارتقاء به سال بالاتر باید 5 حداقل نمره ذیل را کسب نماید:

1. حداقل ارزیابی درون بخشی
2. حداقل نمره کتبی دوره ای
3. حداقل نمره کتبی سالیانه
4. حداقل نمره کتبی کل
5. حداقل نمره کل

در صورت عدم شرکت در امتحان کتبی به (دلایل غیر موجه) و یا عدم کسب هر یک از حدنصاب های منظور شده دستیار مردود آن سال شناخته شده و لازم است در همان مقطع براساس برنامه آموزشی مدون همان سال با دریافت کمک هزینه تحصیلی تمدید دوره شود.

فرایند برگزاری آزمون ارتقاء دستیاری

1. تشکیل کمیته امتحانات در داخل گروه های آموزشی در هر دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تربیت کننده دستیار
2. انتخاب یک نفر سرپرست کمیته در هر کمیته امتحانات، به انتخاب اعضا گروه.
3. طرح سوال توسط اعضای کمیته امتحانات گروه  با مشارکت تمامی اعضای گروه تخصصی.
4. تشکیل واحد امتحانات دستیاری در معاونت آموزشی بالینی دانشکده پزشکی و با مسئولیت معاون آموزشی بالینی دانشکده پزشکی.
5. ارسال سؤالهای آزمون ارتقاء پس از برگزاری امتحانات به واحد امتحانات دستیاری، تحلیل سوالات مذکور توسط دانشگاههای مربوطه، نهایتا تحلیل نهایی نتایج به همراه سؤالات به دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی.

لازم به ذکر است که تشکیل کارگاه جهت آمادگی اساتید برای طراحی سوال توسط دانشگاه ها از وظایف واحد امتحانات دستیاری بوده که این امر با همکاری دانشگاه و با هماهنگی دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی انجام می گردد.

در چه شرایطی می توان در 2 آزمون ارتقاء بصورت همزمان شرکت کرد؟

همچنین امکان شرکت در 2 آزمون ارتقاء به صورت همزمان، برای دستیاران رشته های مختلف علوم پزشکی وجود دارد. هر دستیار فقط برای یکبار در طول دوره می تواند با رعایت مقررات، در 2 آزمون ارتقاء بصورت همزمان شرکت نماید. رزیدنت هایی با شرایط زیر امکان شرکت در 2 آزمون ارتقاء همزمان را خواهند داشت.

1. دستیارانی که حد نصاب ارزیابی درون بخشی را کسب نموده باشند و به دلایل موجه در امتحان کتبی سراسری همان سال شرکت ننموده باشند.
2. دستیارانی که حدنصاب ارزیابی درون بخشی و حد نصاب آزمون کتبی را کسب نموده اند ولی موفق به کسب حد نصاب قبولی (مجموع) نشده اند. این دسته از دستیاران به صورت مشروط و طبق برنامه آموزشی سال بالاتر ادامه دوره داده و در سال بعد اجازه شرکت در آزمون ارتقاء را به صورت 2 ارتقاء همزمان خواهند داشت.
3. دستیارانی که به دلیل گزینش یا استفاده از مرخصی زایمان یا معرفی دیرتر از موعد مقرر برای شروع دوره از طرف دبیرخانه، با کسر دوره روبرو شده و صرفا به همین دلیل به یکی از امتحانات ارتقاء کتبی سراسری معرفی نشده اند، در صورتی که دوره آنان تا قبل از آذر ماه سال مربوطه به اتمام برسد. با رعایت سایر مقررات مجاز به شرکت در آزمون ارتقاء و گواهینامه در همان سال می باشند. لارم بذکر است که مواردی که می تواند به عنوان غیبت موجه تلقی شود از طریق دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی به دانشگاهها ابلاغ گردیده است و ارزیابی موجه بودن و یا غیر موجه بودن غیبت در امتحان ارتقاء و شرکت به صورت 2 ارتقاء همزمان به عهده دانشگاه مربوطه می باشد.

لازم به ذکر است که دستیارانی که واجد شرایط شرکت در دو ارتقاء همزمان می باشند در صورت عدم کسب نمره حدنصاب قبولی در هر یک از دو ارتقاء مردود همان سال محسوب و مشمول یکسال تمدید دوره از ابتدای سال مربوطه خواهند بود.

مردودی در آزمون ارتقاء دستیاری

• دستیارانی که در طول دوران دستیاری 3 بار مردود شوند، از سیستم آموزش تخصصی بالینی پزشکی خارج خواهند شد.
• دستیارانی که در مقطع تحصیلی سال اول 2 بار مردود شوند، مجاز به ادامه تحصیل در دوره مربوطه نمی باشند و از سیستم آموزشی تخصصی بالینی پزشکی خارج خواهند شد.
• دستیارانی که در 2 ارتقاء همزمان موفق به کسب حدنصاب سال پایین تر و یا بالاتر نشوند از نظر تعداد دفعات مردودی، یکبار مردود محسوب می شوند.

کمیته امتحانات موظف است یک ماه قبل از امتحانات ارتقاء، نمره ارزیابی درون بخشی  هر دستیار را به معاونت آموزشی دانشکده اعلام نماید. رسیدگی به اعتراضات و نمرات اعلام شده به عهده دانشگاههای مربوطه می باشد.

شیوه رسیدگی به اعتراضات آزمون ارتقاء دستیاری

• مسئولیت نظارت بر امتحانات ارتقاء به عهده دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی می باشد که بدین منظور کمیته ای جهت بهبود کیفیت و نظارت توسط دبیرخانه تشکیل می گردد.
• رسیدگی به اعتراضات در مورد ارزیابی درون بخشی بعهده کمیته ای، مرکب از معاونت آموزشی دانشگاه، رئیس دانشکده پزشکی، معاون آموزشی بالینی دانشکده پزشکی و مدیر گروه مربوطه و یک نفر از اعضای هیات علمی گروه به انتخاب گروه می باشد.

شرکت در آزمون گواهینامه تخصصی پس از کسب حدنصاب نمرات در آزمون ارتقاء

شرط شرکت در آزمون کتبی گواهینامه تخصصی کسب حداقل نمره 105 در ارزیابی درون بخشی سال آخر دستیاری است. همچنین حداقل نمره بخش کتبی نیز ملاک مقایسه قرار می گیرد. مطابق جدول (1) این ارزیابی صورت می گیرد:

حداکثر تعداد دفعات مجاز شرکت در آزمون گواهینامه تخصصی برای افرادی که در آزمون ارتقاء مردود نشده اند 3 نوبت است.

افرادی که در آزمون ارتقاء 1 یا 2 مرتبه مردود شده اند، حداکثر 2 نوبت مجاز به شرکت در آزمون گواهینامه تخصصی هستند. چنانچه داوطلبی در سقف تعداد مجاز، موفق به احراز قبولی نگردد، از سیستم آموزشی تخصصی بالینی خارج خواهند شد.