نکاتی در رابطه با کسب آمادگی جهت شرکت در آزمون های ارتقاء دستیاری
آنچه در مورد آزمون ارتقاء دستیاری باید بدانیم
یکی از دغدغه های دستیاران (رزیدنت های) رشته های مختلف علوم پزشکی، شرکت در آزمونهای ارتقاء است. این آزمون، دانش نظری و مهارت بالینی دستیاران را در دوره 4 یا 5 ساله کسب تخصص، ارزیابی می نماید.
ساختار آزمون ارتقاء دستیاری چگونه است؟
آزمون ارتقا دستیاری شامل دو بخش ارزیابی درون بخشی ( آزمون های درون دانشگاهی) و آزمون کتبی است. ارزیابی درون بخشی با 150 نمره از سوی گروههای آموزشی که دستیار در آن مشغول به تحصیل است انجام میشود و آزمون کتبی با 150 نمره، در 2 مرحله برگزار می گردد. یک مرحله در طول دوره برگزار می شود که کتبی دوره ای نام دارد و یک کتبی سالیانه که توسط دبیرخانه شورای آموزش پزشکی و تخصصی برگزار می گردد.
کسانیکه حداقل نمره لازم از ارزشیابی درون بخشی را کسب کرده باشند، به امتحان کتبی آزمون ارتقاء معرفی می گردند و نتیجه نهایی آزمون ارتقاء دستیاری، توسط دانشگاه های علوم پزشکی اعلام می گردد. مجموع نمره های آزمون ارتقاء دستیاری برابر 300 است که همان طور که توضیح داده شد، 50 درصد به ارزیابی درون بخشی و 50 درصد به امتحان کتبی اختصاص دارد. هر دستيار برای ارتقاء به سال بالاتر بايد 5 حداقل نمره ذیل را كسب نمايد:
- حداقل ارزيابی درون بخشی
- حداقل نمره كتبی دوره ای
- حداقل نمره کتبی سالیانه
- حداقل نمره کتبی کل
- حداقل نمره كل
در صورت عدم شركت در امتحان كتبی به (دلايل غير موجه) و يا عدم كسب هر يک از حدنصاب های منظور شده دستيار مردود آن سال شناخته شده و لازم است در همان مقطع براساس برنامه آموزشی مدون همان سال با دريافت كمک هزينه تحصيلی تمديد دوره شود.
فرایند برگزاری آزمون ارتقاء دستیاری
- تشکیل کمیته امتحانات در داخل گروه های آموزشی در هر دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درماني تربيت كننده دستيار
- انتخاب یک نفر سرپرست کمیته در هر كميته امتحانات، به انتخاب اعضا گروه.
- طرح سوال توسط اعضای كميته امتحانات گروه با مشاركت تمامی اعضاي گروه تخصصی.
- تشکیل واحد امتحانات دستیاری در معاونت آموزشی بالينی دانشكده پزشكی و با مسئوليت معاون آموزشی بالينی دانشكده پزشكی.
- ارسال سؤالهای آزمون ارتقاء پس از برگزاري امتحانات به واحد امتحانات دستياری، تحليل سوالات مذكور توسط دانشگاههای مربوطه، نهایتا تحليل نهايی نتایج به همراه سؤالات به دبيرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی.
لازم به ذکر است که تشكيل كارگاه جهت آمادگی اساتيد براي طراحي سوال توسط دانشگاه ها از وظايف واحد امتحانات دستياری بوده كه اين امر با همکاری دانشگاه و با هماهنگي دبيرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی انجام می گردد.
در چه شرایطی می توان در 2 آزمون ارتقاء بصورت همزمان شرکت کرد؟
همچنین امکان شرکت در 2 آزمون ارتقاء به صورت همزمان، برای دستیاران رشته های مختلف علوم پزشکی وجود دارد. هر دستيار فقط برای يكبار در طول دوره می تواند با رعايت مقررات، در 2 آزمون ارتقاء بصورت همزمان شركت نمايد. رزیدنت هایی با شرایط زیر امکان شرکت در 2 آزمون ارتقاء همزمان را خواهند داشت.
- دستيارانی كه حد نصاب ارزيابی درون بخشی را كسب نموده باشند و به دلايل موجه در امتحان كتبی سراسری همان سال شركت ننموده باشند.
- دستيارانی كه حدنصاب ارزيابی درون بخشی و حد نصاب آزمون كتبی را كسب نموده اند ولی موفق به كسب حد نصاب قبولی (مجموع) نشده اند. اين دسته از دستياران به صورت مشروط و طبق برنامه آموزشی سال بالاتر ادامه دوره داده و در سال بعد اجازه شركت در آزمون ارتقاء را به صورت 2 ارتقاء همزمان خواهند داشت.
- دستيارانی كه به دليل گزينش يا استفاده از مرخصی زايمان يا معرفی ديرتر از موعد مقرر برای شروع دوره از طرف دبيرخانه، با كسر دوره روبرو شده و صرفا به همين دليل به يكی از امتحانات ارتقاء كتبی سراسری معرفی نشده اند، در صورتی كه دوره آنان تا قبل از آذر ماه سال مربوطه به اتمام برسد. با رعايت ساير مقررات مجاز به شركت در آزمون ارتقاء و گواهينامه در همان سال می باشند. لارم بذکر است که مواردی كه می تواند به عنوان غيبت موجه تلقی شود از طريق دبيرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی به دانشگاهها ابلاغ گرديده است و ارزيابی موجه بودن و يا غير موجه بودن غيبت در امتحان ارتقاء و شركت به صورت 2 ارتقاء همزمان به عهده دانشگاه مربوطه می باشد.
لازم به ذکر است که دستيارانی كه واجد شرايط شركت در دو ارتقاء همزمان می باشند در صورت عدم كسب نمره حدنصاب قبولی در هر يک از دو ارتقاء مردود همان سال محسوب و مشمول يكسال تمديد دوره از ابتدای سال مربوطه خواهند بود.
مردودی در آزمون ارتقاء دستیاری
- دستيارانی كه در طول دوران دستياری 3 بار مردود شوند، از سيستم آموزش تخصصی بالينی پزشكی خارج خواهند شد.
- دستيارانی كه در مقطع تحصيلی سال اول 2 بار مردود شوند، مجاز به ادامه تحصيل در دوره مربوطه نمي باشند و از سيستم آموزشی تخصصی بالينی پزشكی خارج خواهند شد.
- دستيارانی كه در 2 ارتقاء همزمان موفق به كسب حدنصاب سال پايين تر و يا بالاتر نشوند از نظر تعداد دفعات مردودی، يكبار مردود محسوب می شوند.
كميته امتحانات موظف است يک ماه قبل از امتحانات ارتقاء، نمره ارزيابی درون بخشی هر دستيار را به معاونت آموزشی دانشكده اعلام نمايد. رسيدگی به اعتراضات و نمرات اعلام شده به عهده دانشگاههای مربوطه می باشد.
شيوه رسيدگی به اعتراضات آزمون ارتقاء دستیاری
- مسئوليت نظارت بر امتحانات ارتقاء به عهده دبيرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی می باشد كه بدين منظور كميته ای جهت بهبود كيفيت و نظارت توسط دبيرخانه تشكيل می گردد.
- رسيدگی به اعتراضات در مورد ارزيابی درون بخشی بعهده كميته ای، مركب از معاونت آموزشی دانشگاه، رئيس دانشكده پزشكی، معاون آموزشی بالينی دانشكده پزشكی و مدير گروه مربوطه و يک نفر از اعضای هيات علمی گروه به انتخاب گروه می باشد.
شرکت در آزمون گواهینامه تخصصی پس از کسب حدنصاب نمرات در آزمون ارتقاء
شرط شركت در آزمون كتبی گواهينامه تخصصی كسب حداقل نمره 105 در ارزيابی درون بخشی سال آخر دستياری است. همچنین حداقل نمره بخش کتبی نیز ملاک مقایسه قرار می گیرد. مطابق جدول (1) این ارزیابی صورت می گیرد:

حداکثر تعداد دفعات مجاز شرکت در آزمون گواهینامه تخصصی برای افرادی که در آزمون ارتقاء مردود نشده اند 3 نوبت است.
افرادی که در آزمون ارتقاء 1 یا 2 مرتبه مردود شده اند، حداکثر 2 نوبت مجاز به شرکت در آزمون گواهینامه تخصصی هستند. چنانچه داوطلبی در سقف تعداد مجاز، موفق به احراز قبولی نگردد، از سیستم آموزشی تخصصی بالینی خارج خواهند شد.